Χίλιες ευχές για Ευτυχισμένες Γιορτές

Διαλέξαμε βιβλία για τις φετινές γιορτές και όχι μόνο...

ας χαρίσουμε ένα βιβλίο για δώρο from Elef Kent

"Η Συνεισφορά της Τέχνης στην Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση" : βιωματικό σεμινάριο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης

 Στις 6 και 7 Νοεμβρίου στο 7ο Δημοτικό Χαϊδαρίου πραγματοποιήθηκε βιωματικό περιβαλλοντικό σεμινάριο που διοργανώθηκε από τις υπεύθυνες Περιβ/κής Εκπ/σης Γ' Αθήνας κκ Ξυλόκοτα Τασία και Νιάρχου Ελένη. Η συμμετοχή μου σ' αυτό με γέμισε με ευχάριστες εντυπώσεις και ο βιωματικός του χαρακτήρας σε συνδυασμό με τους πολύ καλούς εισηγητές όλων των εργαστηρίων του σεμιναρίου με ικανοποίησε και μου πρόσφερε όμορφες εμπειρίες.
Στο 7ο Χαϊδαρίου, λοιπόν, συναντηθήκαμε δασκάλες, μουσικοί,γυμνάστριες και- φυσικά- νηπιαγωγοί και παρακολουθήσαμε τα εξής εργαστήρια:
"Δος μου άλλη μια ευκαιρία" με εισηγήτρια τη Μαρία Αργυρίου : χρησιμοποιώντας μπαλόνια, άχρηστα κουτιά, λάστιχα ποτίσματος, σουρωτηράκια , χωνάκια και άλλα συνηθισμένα και ασυνήθιστα υλικά φτιάξαμε μουσικά όργανα , τα δονήσαμε, τα φυσήξαμε , τα χτυπήσαμε , τα βροντήσαμε και γελάσαμε στο ρυθμό αυτοσχέδιων μουσικών συνθέσεων.
"Το χαρτί στην τέχνη και στη σχολική πράξη" : πρωτότυποι, ευρηματικοί και δημιουργικοί τρόποι αξιοποίησης "άχρηστων" χαρτιών που μπορούν να γίνουν ακόμη και έργα τέχνης από τις κκ. Καρίμαλη Α., Νιάρχου Ε. και Ξυλόκοτα Τ.

"Σώμα και φυσικό περιβάλλον" με εμψυχώτρια και καθοδηγήτρια την κ. Ρέτσιου Στέλλα (εκπ.Φυσικής Αγωγής) , η οποία χρησιμοποιώντας κατάλληλη μουσική μάς "βοήθησε" να εκφραστούμε κινώντας το σώμα μας στο ρυθμό της  και σε αρμονία - συνεργασία με την ομάδα ή το ταίρι μας . Η αλήθεια είναι ότι η εμπειρία ήταν πολύ ευχάριστη - αν και στην αρχή ίσως κάποιες νιώσαμε άβολα καθώς διστάζαμε να αφήσουμε το σώμα μας ελεύθερο, σιγά σιγά όμως αυτό ξεπεράστηκε - και τελικά νομίζω ότι νιώσαμε όλες πιο ανάλαφρες, πιο χαρούμενες και κυρίως πιο "κοντά", μια "ομάδα". Δεν ξέρω τι θα γινόταν αν στην ομάδα υπήρχαν και άνδρες (δεν υπήρχε ούτε ένας για δείγμα -αλήθεια, τους είχαν "σφυρίξει" ότι θα μας βάλουν να εκφραστούμε με χορό;) , ως γυναίκες, πάντως, βιώσαμε κάτι "εκπαιδευτικά" διαφορετικό και , νομίζω, το απολαύσαμε.
  Το ανεπανάληπτο,  ωστόσο, το υπέροχο , το αναπάντεχο, το μοναδικά βιωματικό ήταν το εργαστήριο του κ. Σταύρου Σπυράκη (εκπ/κος Π.Ε.,αναπλ.υπεύθυνος ΚΠΕ Ομηρούπολης Χίου) το οποίο είχε τον τίτλο "Ανακύκλωση: ο κύκλος της ζωής-γενίκευση" και το οποίο δεν ήταν παρά ένα θεατρικό εργαστήρι που μας δίδαξε  τεχνικές θεατρικού παιχνιδιού και μορφές θεατρικής δράσης μέσα από τις οποίες αγγίξαμε περιβαλλοντικά προβλήματα και προτείναμε λύσεις. Δεν ξέρω αν σ' ένα  θεατρικό εργαστήρι  μπορεί κάποιος να βιώσει μια άλλη πλευρά της ζωής, εκείνο που ξέρω είναι ότι το κέφι,  το πάθος και οι ικανότητες  του Σταύρου Σπυράκη μας έκαναν να βιώσουμε διάφορες άλλες πλευρές της,- που είχαμε ξεχάσει, που αγνοούσαμε  ή που θα θέλαμε να υπάρχουν- και όλα αυτά μέσα στον περιορισμένο χρόνο ενός επιμορφωτικού εργαστηρίου για το περιβάλλον. Πολύτιμη η εμπειρία -και αλησμόνητη- μάθημα ενός δασκάλου με πάθος σε δασκάλους με ανησυχίες. Γιατί όπως και ο ίδιος γράφει σ' ένα σχόλιό του :  "Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑ ΚΑΙ Η ΧΑΡΑ ΔΙΝΕΙ ΦΤΕΡΑ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ". Και νομίζω ότι αυτό ζητάμε όλοι: να  δίνουμε στους μαθητές μας την ευκαρία να εκφράζονται, να χαίρονται  και να δημιουργούν.

περιβαλλοντικό σεμινάριο from Elef Kent

περισσότερες φωτό και πληροφορίες για το σεμινάριο εδώ

20 χρόνια από την πτώση του Τείχους

P.Schneider ΤΑ ΣΚΥΛΙΑ ΤΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ by eleftheria

Ο Πέτερ Σνάιντερ γεννήθηκε στο Λίμπεκ την 21η Απριλίου του 1940. Θεωρείται από τους πολιτικοποιημένους συγγραφείς της γενιάς του. Τα διηγήματά του "Λεντς, μια αφήγηση από το 1968 και μετά..."(1973), "Είσαι ήδη εχθρός του Συντάγματος"(1975), "Το Στοίχημα", έχουν έντονο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Έχει ασχοληθεί επίσης με την ποίηση και το δοκίμιο . Απο τη δεκαετία του '60 ζει στο Βερολίνο, ασχολούμενος με τη λογοτεχνία, τη δημοσιογραφία και την πολιτική.

Το διήγημα αυτό το βρήκαμε στο λογοτεχνικό περιοδικό ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ τ.157-158 8ος 2007

"Το μυστικό του δούλου" : όταν χρησιμοποιούμε τη λογοτεχνία για να μάθουμε ιστορία

Το 1997 , οι φανατικοί φίλοι της ιστορίας ξαφνιάστηκαν με την έκδοση του αστυνομικού μυθιστορήματος Έγκλημα στην Αρχαία Αγορά, της Γαλλίδας Κλωντ Μοσέ. Κυκλοφορούσαν ήδη τα "κινέζικα" αστυνομικά του Ρόμπερτ Βαν Γκούλικ και τα μεσαιωνικά της Έλις Πίτερς (εκδ.Θεμέλιο, Άγρωστις, Άγρα), αλλά έγκλημα στην αθηναϊκή αγορά, που τη γνωρίζουμε και την έχουμε περπατήσει, γραμμένο από μια κορυφαία ελληνίστρια ήταν κάτι που έκανε ιδιαίτερη αίσθηση. Όταν μάλιστα αντιληφθήκαμε ότι η συγγραφέας έκανε παράλληλα κι ένα μάθημα ιστορίας ..., χτύπησε ένα καμπανάκι στο μυαλό μας: να, λοιπόν πώς θα μπορούσε το μάθημα της ιστορίας να γίνει πιο ζωντανό! Από τότε , εκατοντάδες εκαπαιδευτικοί χρησιμοποιούν , ανάμεσα σ' άλλα , ιστορικά μυθιστορήματα για να εμπλουτίσουν το μάθημά τους. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το ιστορικό μυθιστόρημα της αρχαιολόγου Εύης Πίνη, για παιδιά αυτή τη φορά, μυθιστόρημα πιο σύνθετο , από τα επιτυχημένα και ευκολοδιάβαστα της σειράς "Ιστορικά Μυστήρια " των εκδόσεων Κέρδος.
Βρισκόμαστε στην Αθήνα στα τέλη του 5ου αιώνα. Ο Χυτρίων, ο πρωταγωνιστής, είναι ένας ηλικιωμένος θρακιώτης δούλος , μάγειρας των πρυτάνεων που εδρεύουν στη Θόλο. Ανακατεύοντας υλικά στις χύτρες του και παρασκευάζοντας νοστιμιές, ανακατεύει ταυτόχρονα και σερβίρει παλιές ιστορίες στον βουλευτή Καλλίμαχο που, αν και πνίγεταιστη δουλειά με τις υποθέσεις του κράτους , παρασύρεται από το ταλέντο του εύγλωττου μάγειρα και ψάχνει να βρει το μυστικό που κρύβει: είναι κάτι που έχει σχέση με την πολιτική και τις βρομιές της; Προστατεύει κάποιους; Ποιος είναι ο μυστηριώδης κορίνθιος έμπορος και ποια είναι η ιστορία του μενταγιόν με το σπασμένο φτερό του Έρωτα;
Η πρώτη μας έκπληξη είναι ότι η συγγραφέας επιλέγει να στήσει την πλοκή μέσα στην αρχαία κουζίνα , προφανώς όχι επειδή ακολουθεί τη μόδα τη ενασχόλησης των νεοελλήνων με τη μαγειρική , αλλά γιατί, όπως ξέρουμε, το καλό φαγητό βοηθάει ν' ανοίξουν τα στόματα. Και πράγματι ανοίγουν και το μυστικό φανερώνεται!
Οποιοσδήποτε γράφει ιστορικά μυθιστορήματα, και μάλιστα για παιδιά, έχει να αναμετρηθεί με δύο τουλάχιστον βασικά ζητήματα. Πρώτον, οι πολλές πραγματολογικές πληροφορίες που μοιραία πρέπει να συμπεριλάβει ο συγγραφέας , ώστε να καταστήσει το πλαίσιο , μέσα στο οποίο διαδραματίζεται η ιστορία, σχετικά οικείο προς τους νεαρούς αναγνώστες , και , δεύτερον, να "μασκαρέψει" αυτές τις πληροφορίες , ώστε να μην εκληφθούν απ΄τους αναγνώστες ως μέρος κάποιου μαθήματος, στην προκειμένη περίπτωση της καθημερινής ζωής στην αρχαία Αθήνα. Κι ακόμα , να μην ξεφεύγουν σημερινά συναισθήματα, απόψεις για την κοινωνία κ.λπ. και να μπαίνουν στο μυαλό και στο στόμα των ιστορικά προσδιορισμένων ηρώων. Δηλαδή , να ακολουθεί, όπως κάνει η Εύη Πίνη, το μότο : "Ένας φανταστικός ήρωας σ' έναν πραγματικό κόσμο". Μ' άλλα λόγια , να προσέχει την ανάπλαση της εποχής.
Η συγγραφέας για να διευκολύνει τον αναγνώστη αξιολογεί , επεξηγεί και σχολιάζει, στο περιθώριο των σελίδων, σημεία τα οποία θεωρεί ότι χρειάζονται περισσότερες διευκρινίσεις. Τέλος , στο πολυσέλιδο παράρτημα που ολοκληρώνει το βιβλίο αναφέρονται συνοπτικά τα θέματα- αθηναϊκή διακυβέρνηση, δουλεία,τροφή, κ.ά. - πάνω στα οποία στηρίχτηκε η συγγραφέας για να γράψει το μυθιστόρημα.
Μια πρόταση: ανεξάρτητα από το εάν το μυθιστόρημα μπορεί να διαβαστεί μέσα στις σχολικές αίθουσες , δεν θα ήταν κακή ιδέα να οργανωθεί κάτι τέτοιο στο πλαίσιο της οικογένειας με γονείς και παιδιά , ως μια δραστηριότητα για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας. Η ιστορία του Χυτρίωνα και το "Έγκλημα στην αρχαία αγορά " της Κλωντ Μοσέ προσφέρονται. Μπορούν να διαβαστούν παράλληλα με δύο ταξιδιωτικούς οδηγούς, τον παιδικό της Lesley Sims "Μια μοναδική ξενάγηση στη αρχαία Ελλάδα (εκδόσεις Άγκυρα, 2004) και για τους ενηλίκους το Ταξιδιωτικός Οδηγός για την αρχαία Ελλάδα, η Αθήνα και τα περίχωρά της το έτος 415 π.Χ. του Eric Chaline (εκδ. Σαββάλας , 2009).

(Άρθρο της Μαρίζας Ντεκάστρο στο περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ τ.501 Νοέμβριος 2009)

κριτική για το βιβλίο της Εύης Πίνη "Το μυστικό του δούλου" δια βάστε και εδώ

Οι ήρωες του '40 με τον φακό του Σπύρου Μελετζή

σπυρος μελετζησ 1940 1944 from Elef Kent

Ο Σπύρος Μελετζής είναι ο ελληνολάτρης φωτογράφος.Απ΄τα νεανικά του χρόνια καταχωρεί στο έργο του την ομορφιά του τόπου και τη λεβεντιά του λαού με ξεχωριστή αγάπη και ποιητική ευαισθησία. Ακούραστος πεζοπόρος και αθεράπευτα ρομαντικός , περπάτησε τη χώρα πέρα ως πέρα και φωτογράφισε με μεράκι όλη την ελληνική ύπαιθρο, κάθε σημαδιακή της γωνιά απ΄την ιστορία και τη μυθολογία . Ξεχωριστό κομμάτι της δουλειάς του αποτελεί ο πόλεμος του '40 και η Αντίσταση του λαού στα 1940-1944.
Στο φυλλάδιο της 'Εκθεσης "ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΕΤΖΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ 1942-1944" , που πραγματοποιήθηκε πέρσι στο Μέγαρο Εϋνάρδου (Μορφωτικό Ι. Εθνικής Τραπέζης), διαβάζουμε:
"Οι πρώτες φωτογραφίες χρονολογούνται τουν Αύγουστο του 1942, κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας του στον Όλυμπο, και οι δεύτερες του Σεπτέμβριο του 1943 στην Πελοπόννησο . Το Φεβρουάριο του 1944 , ως επίσημος, πλέον , φωτογράφος του ΕΑΜ, οργάνωσε το τρίτο και τελευταίο ταξίδι του στα βουνά της Ευρυτανίας και της Θεσσαλίας , με στόχο να εκπληρώσει , όπως ο ίδιος έλεγε, "το μεγάλο χρέος του, να απαθανατίσει τον αγώνα του ελληνικού λαού που αγωνιζόταν για το ξεσκλάβωμα της Ελλάδος." Η πίστη του Μελετζή σε αυτόν τον αγώνα τον οδήγησε να αποτυπώσει "το ηρωικό μεγαλείο που κυριαρχούσε και λαμποκοπούσε στα μάτια των ανταρτών". Φωτογράφισε τους αντάρτες , με το φακό στραμμένο προς τα πάνω, προσδίδοντας ανάταση στις φιγούρες τους και καθιστώντας τες οπτικά σύμβολα αγώνων και δράσης , μια αισθητική προσέγγιση η οποία συνδύαζε την πίστη του στον αγώνα με τις αντιλήψεις του για την τέχνη. Το ύφος αυτό παραπέμπει στο έργο του Ρώσου φωτογράφου Αλεξάντρ Ροντσένκο, ο οποίος αποτύπωσε τη φυσική δύναμη υπηρετώντας την κοινωνική ανασυγκρότηση , μετά την επανάσταση του 1917, και υιοθέτησε στις φωτογραφίες του το τράβηγμα "από κάτω προς τα πάνω"που είχε καθιερωθεί ως προοπτική Ροντσένκο, πράγμα που δε γνώρισε ο Μελετζής εκείνη την εποχή. Πράγματι η ηρωική μορφή - ο τύπος του ήρωα πολεμιστή, ως έμβλημα μεγαλείου και δύναμης - αποδόθηκε ιδανικά από τον Μελετζή, ο οποίος σε αρκετές λήψεις εμπλούτισε αυτήν την ιδέα με στοιχεία ρητορικής έξαρσης."

"Καλωσήρθες, Καρακάξα"

Ας αναρωτηθούμε τι επιδιώκουμε εμείς οι ενήλικοι όταν αποφασίζουμε να μιλήσουμε για τις προκαταλήψεις και τον καθημερινό ρατσισμό στα παιδιά μας. Θέλουμε να καταλάβουν την πολυπλοκότητα του κόσσου γύρω τους; Θέλουμε να τα προετοιμάσουμε ώστε να μην είναι ευάλωτα σε τέτοιου είδους απόψεις και συμπεριφορές; Θέλουμε να τα ευαισθητοποιήσουμε ώστε να μην παρασύρονται και να μην συμμετέχουν στην διάδοσή τους;
Μπορεί τελικά ένα λογοτεχνικό κείμενο να λειτουργήσει ως εγχειρίδιο κοινωνικής αγωγής και να ευαισθητοποιήσει τους αναγνώστες; Ναι, συμβαίνει συχνά στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους όπως έγινε πριν από χρόνια όταν ο Ευγένιος Τριβιζάς έγραψε την "Τελευταία Μαύρη Γάτα" , ένα σύνθετο αλληγορικό μυθιστόρημα για μεγάλα παιδιά με θέμα την κατασκευή των προκαταλήψεων , την πορεία που ξεκινά από την πειθώ για το κακό που φέρνουν οι διαφορετικοί και την εφαρμογή μιας λύσης για να απελευθερωθεί η κοινωνία (του μυθιστορήματος). Ο Τριβιζάς σαν να προέβλεπε προς τα πού πήγαιναν τα πράγματα και έβαλε το θέμα για συζήτηση ανάμεσα στα παιδιά.
Ο Κώστας Μάγος κάνει το ίδιο , κατεβαίνοντας ηλικιακή κατηγορία, απευθυνόμενος σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Η κυνηγημένη αυτή τη φορά είναι μια καρακάξα που χτίζει τη φωλιά της στο δάσος . Πράγματι, όταν βρίσκει το κατάλληλο δέντρο και ετοιμάζει τη φωλιά , πετάει για να γνωρίσει τους νέους της γείτονες. Κανένας, όμως , δεν είναι πρόθυμος να την καλωσορίσει και όλοι την αποφεύγουν. Τι συμβαίνει ; Αποκαλύπτεται ότι την κατατρέχει η κακή φήμη του γένους της ! Κακεντρεχείς ψίθυροι κυκλοφορούν ότι είναι κλέφτρα , γεγονός που δένει με την απώλεια του κολιέ της σεβάσμιας κουκουβάγιας....
Όταν σε μια κοινωνία, στο δάσος εν προκειμένω, έρχεται ένας ξένος, όλα αλλάζουν . Η υγιής περιέργεια για το καινούργιο μετατρέπεται σε κουτσομπολιό, επιθετικότητα και τέλος απόρριψη. Ο συγγραφέας κεντάει τις μικρές λεπτομέρειες στο χειρισμό του λόγου, για να οργανώσει το πλαίσιο που οδηγεί στην κορύφωση του δράματος της ξένης: "Όλοι ξέρουν ότι οι καρακάξες είναι εκτός από φλύαρες και κλέφτρες!". "Σίγουρα είναι κλέφτρα. Μου το είπε μια ξαδέρφη μουαπό το διπλανό δάσος..." "Στη μεγάλη βελανιδιά έκανε φωλιά μια κλέφτρα καρακάξα..." "Είσαι βέβαιος ότι είναι κλέφτρα;" "Όπως σε βλέπω και με βλέπεις"¨.
Ο Κώστας Μάγος 'εγραψε μια ιστορία βασισμένη στη λαϊκή παράδοση, στους μύθους για την κλέφτρα καρακάξα, το πουλί των κακών οιωνών, για να την ανατρέψει στο τέλος , οδηγώντας τους αναγνώστες να καταλάβουν με ποιον τρόπο δημιουργούνται τα στερεότυπα, οι προκαταλήψεις και οι συνέπειες που έχουν στη ζωή όλων , δηλαδή , αδικία, στενομυαλιά και φόβο .
Ο αλληγορικός λόγος της λαϊκής παράδοσης έχει μια γοητεία και οι μύθοι στους οποίους συμμετέχουν ζώα με ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά βοηθούν ώστε να μεταφερθεί εμμέσως το ηθικό τους δίδαγμα.
Ωστόσ, από μιαν άλλη σκοπιά, η λαϊκή παράδοση μεταφέρει πλήθος στερεοτύπων και, στη μεταμοντέρνα εποχή μας μπορεί να κατηγορηθεί για ρατσισμό, ο οποίος και προκύπτει απ' αυτά τα στερεότυπα. Πρόλα αυτά, από πολλούς θεωρείται ταμπού να τεθούν θέματα προερχόμενα από τη σοφία του λαού.
Πώς θα φαινόταν άραγε εάν, αντλώντας από την ίδια παράδοση, αντί για την καρακάξα της κοινωνίας των πουλιών βάζαμε στη θέση της κλέφτες Τσιγγάνους, τσιγκούνηδες Εβραίους, χαζούς μαύρους, κουτούς Πόντιους, πονηρούς Αλβανούς και άλλους πολλούς διαφορετικούς; Αυτά επιδιώκει να προλάβει ο Κώστας Μάγος με την ιστορία που έγραψε.

Άρθρο της Μαρίζας Ντεκάστρο στο περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ( τεύχος 499 Σεπτεμβρίου 2009)με τίτλο "Ο φόβος για τον ξένο"

Δέκα Μύθοι για την Ελληνική Γλώσσα

Γιάννης Η. Χάρης - 10 Μύθοι για την ελληνική γλώσσα

Πέτρος Πικρός: ένα αφιέρωμα (μέρος β΄)

Ο Άλκης Τροπαιάτης στο άρθρο του "Ο Πέτρος Πικρός και οι Πικραμένοι" γράφει:

"Μα αρκεί να διαβάσει κανείς τα βιβλία του, απ' το 'Τουμπεκί' ως τον "Πιτσιρίκο", για να καταλάβει ότι αυτή του η προτίμηση πήγασε βαθιά μεσ' απ' τη γεμάτη απέραντη ανθρωπιά ψυχή του. Ότι είχε προηγούμενα σκύψει πάνω απ' τον πόνο και τη δυστυχία των πιο πονεμένων και δυστυχισμένων ανθρώπων , αυτών που το κοινωνικό σύστημα τους παραπέταξε σαν σκουπίδια και τους κατάντησε "χαμένα κορμιά", τους απόκληρους της ζωής , που δεν έχουνε στον ήλιο μοίρα. Πήγε κοντά τους κι ένιωσε κατάβαθα το μεγάλο τους πόνο, γεύτηκε την απέραντη πίκρα τους, την πέρα από κάθε ελπίδα και είδε πως η συνείδησή του δεν τον συγχωρούσε να τους αγνοεί, να στέκεται μακριά τους, κάνοντας λόγο μόνο για χορτάτους αστούς , πως έπρεπε να γίνει ένα μαζί τους και ν'αγωνιστεί , με τα γραπτά του, να κάνει γνωστή την απέραντη δυστυχία τους και να φέρει στην επιφάνεια τη ζωή και τα προβλήματά τους, μήπως και ξυπνήσει τη ναρκωμένη κοινωνική συνείδηση , μήπως και αναγκάσει το καπιταλιστικό κατεστημένο να ενδιαφερθεί γι' αυτούς.
Φορτώθηκε τα προβλήματά τους κι έκαμε δική του υπόθεση την πίκρα τους από την κοινωνική αδικία. Έγινε ο ίδιος η έκφραση αυτής της πίκρας , έγινε Πικρός. Ακούγοντάς τον , διαβάζοντάς τον, δεν έχεις πια μπροστά σου τον καλοβολεμένο και χαρούμενο αστό, αλλά τον γεμάτο πίκρα απόκληρο της κοινωνίας. Γι' αυτό πια γράφει , γι' αυτόν αγωνίζεται. Τον φέρνει μπρος στα μάτια της φαντασίας μας απελπισμένο, εξαθλιωμένο, χυδαίο υβριστή του κατεστημένου, με στραπατσαρισμένη συνείδηση, έτοιμο να φτάσει ακόμα κι ως το έγκλημα , μα τελικά τον μόνο ανυπαίτιο για τις πράξεις και τον τρόπο ζωής του .
Με το ίδιο πνεύμα κατανήσης κι αγάπης είδε ο Π.Π. και τα παιδιά. Όχι τα αναθρεμμένα μέσα σε πολυτελή διαμερίσματα και βίλες. Εσκυψε πάνω στα παιδιά των πικραμένων, των μεγάλων απόκληρων της ζωής. Είδε σ' αυτά τους αυριανούς προγραμμένους της αστικής κοινωνίας, τους καταδικασμένους αναότια σε ισόβια δυστυχία και ταπείνωση. Λουστράκος στην Αθήνα είναι ο "Πιτσιρίκος", φτωχόπιδα της γειτονιάς οι ήρωες του "Από τον κόσμο που φεύγει στον κόσμο που έρχεται", εργατόπαιδα του "Πετάει-πετάει ο άνθρωπος". Κι όλα με αγάπη για τα γράμματα και γεμάτα αισθήματα και όνειρα για το μέλλον.
Μετά τον Κώστα Θεοτόκη , το Δημοσθένη Βουτυρά, τον Κώστα Παρορίτη ο Πέτρος Πικρός στάθηκε ο βασικός εκπρόσωπος του κοινωνικού μυθιστορήματος στη χώρα μας. Ίσως μες στο έργο του να βρίσκει κανείς απηχήσεις από τα έργα του Ζολά ή του Γκόργκι ή , ακόμα, κάτι απ' τις σελίδες του Όλιβερ Τουίστ του Ντίκενς , αλλά κανείς επίσης δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι ήρωές του είναι αποβράσματα τησ ελληνικής κοινωνίας , ότι η όλη ατμόσφαιρα των έργων του είναι αυτή της Αθήνας του μεσοπολέμου (γύρω στα 1922), 'οτι έχουν όλα τους την προσωπική του σφραγίδα , που είναι ένας συνδυασμός ρεαλισμού και άδολης επαναστατικότητας.

Από τον Οκτώβρη του 1921 άρχισε να κυκλοφορεί στην Αθήνα το λογοτεχνικό παιδικό περιοδικό "ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ"του Α. Ι. Ράλλη, στο πρώτο τεύχος του οποίου βρίσκουμε κι ένα αφήγημα του Π.Π. με τίτλο "η γάτα". Σ' αυτό πρωτοφαίνεται η διαφορετική αντίληψη του νέου λογοτέχνη για την κατάκτηση της γνώσης. Ο Π.Π. την ήθελε "χαρούμενη" τη γνώση, γι' υτό και στο πρώτο του αυτό αφήγημα βλέπουμε να δίνονται οι φυσιογνωστικές πληροφορίες μεσ' από μιαν εύθυμη ιστοριούλα με ζωντανό και χαρούμενο διάλογο. Αυτά τα πρώτα σχεδιάσματα προετοίμασαν το παιδικό μυθιστόρημα "Ο ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΕΑ ΤΟΥ".
Για ναπροετοιμάσει το παιδικό κοινό του γι' αυτό του το έργο στέλνει στο περιοδικό "Παιδική Χαρά" την παρακάτω επιστολή που δημοσιεύτηκε στα τεύχη 23 και 24 (20-9-1922 και 5-10-1922) και με την οποία χαράζει την τομή ανάμεσα στο παραδοσιακό ηθογραφικό και αστικό μυθιστόρημα και στο νέο που προσπάθησε να εγκαινιάσει στη χώρα μας:


"Φίλτατε κύριε Α. Ράλλη,

Είμαι όλο χαρά τ' αυγουστιάτικο αυτό δειλινό, που αποτελείωσα το ρομαντζάκι εκείνο που σας έλεγα "Ο Πιτσιρίκος και η παρέα του''. Είπα ρομαντζάκι, μυθιστόρημα θα'λεγε ένας άλλος , εσείς όπως θ'ελετε πέστε το κι όπως σας αρέσει αναγγείλετε την μπλεγμένη αυτή ιστορία , που ξεπερνά και στην πλοκή και στη φόρμα μα και στο φόντο ακόμα τα όρια του διηγήματος ή της νουβέλας.
Μα ένα πράμα θα σας παρακαλούσα . Να πείτε δηλαδή στα καλά παιδιά της "Παιδικής Χαράς " πως δεν πρόκειται μήτε για παραμύθι μήτε για θρύλο. Η ιστορία του Πιτσιρίκου είναι μια αληθινή , ζωντανή στορία, παρμένη μέσα απ' αυτή τη ζωή.
Δεν τους εφεύρηκα, δεν τους ξεφούρνισα, δεν τους δημιούργησα τους ήρωές μου. Όχι! τους βρήκα μόνο , τους ανακάλυψα μες στον ανεμοστρόβιλο της ζωής . Είναι σαν να τους άρπαξα απ' τα μαλλιά, σαν να τους τράβηξα όξω απ΄τη μεγάλη αναμπουμπούλα κι έτσι, ζωντανούς και σπαρταριστούς ακόμα , τους παρουσιάζω στ' αγαπημένα μας παιδιά, φωνάζοντας: "Παιδιά! Ελάτε να τους δείτε! Ελάτε! Ελάτε όλοι μαζί ν'ακούσετε τον Πιτσιρίκο μου! Ελάτε να χαρούμε με τις χαρές του και να συμπονέσουμε στα βάσανά του. Ελάτε μαζί του να ταξιδέψουμε στις μυθικές τις χώρες, τις ηλιοπεριχυμένες από τη μια, τις ανεμοδαρμένες από την άλλη, να πάμε στις όμορφες πολιτείες , στα ψηλά βουνά και στις πλατιές θάλασσες. Ελάτε να μεθύσουμε όλοι μαζί μπρος στους αφάνταστους ορίζοντες του Μυστηρίου, που ολοένα και απλώνονται, ολοένα και συμμαζεύουνε τα γνέφια τους μπρος στο άπλετο, το αστραφτερό φως που χύνει ο Ήλιος της Επιστήμης.
Να, θα σας πει ο Πιτσιρίκος μου, όπως μου τα' πε κι εμένα , το πώς είδε τη ζωή μέσα στη φαντασία του, μες στα όνειρά του, και πώς την είδε ύστερα στην πραγματικότητα. Έχουνε γούστο οι κουβέντες του Πιτσιρίκου. Ίσως όπως έκαμε κι εμένα , έτσι θα σας κάμει κι εσάς ν' ανατριχιάσετε με τις παράξενές του περιπέτειες. Ίσως να σας κάμει να διασκεδάσετε και να γελάσετε μαζί του, βλέποντας με πόσο άπειρη αφέλεια αντιμετώπιζε κάθε δυσκολία της άχαρης , στην αρχή , ζωής του.
Ίσως-ίσως κιόλας, γιατί μπορεί κι αυτό να συμβεί, ίσως κάτι να σας μάθει, κάτι το καινούριο, τ' όμορφο, τ' αληθινό. Ναι , πάω να την πω τη λέξη, μα αποτραβιέμαι. Φοβάμαι μην την πάρετε ανάποδα... Ίσως-ίσως , είπα, κάτι να σας διδάξει ο Πιτσιρίκος μου. Μη, για το Θεό!... μην κατσουφιάζετε, παιδιά μου! Ο Πιτσιρίκος μου δε διδάσκει σαν κι εκείνους που ξέρετε... Καταλάβατε , ε; Όχι, όχι έτσι. Πολύ αλλιώτικα. Ο Πιτσιρίκος μου λέει, αφηγείται έτσι, για να περάσει η ώρα, για να διασκεδάσει ο ίδιος , για να γελάσει η παρέα. Κι αν έτσι, με τα γέλια και την ευθυμία, βγει κάτι παραπάνω μεσ' απ' τις κουβέντες του, τόσο το καλύτερο για κείνον που του αρέσει να μ α θ α ί ν ε ι δ ι α σ κ ε δ ά ζο ν τ α ς και να δ ι α σ κ ε δ ά ζ ε ι μ α θ α ί ν ο ν τ α ς . Αχ, και να το'καναν αυτό, χρόνια τώρα, εκείνοι που ξέρετε!...
Όμως ένα πράμα , παιδιά. Μη τυχόν και φανείτε ακατάδεχτοι στην αρχή και ξαφνιαστείτε, γιατί, να πούμε , τα ρούχα του Πιτσιρίκου μου είναι παλιά και μπαλωμένα , γιατί είναι τρύπια τα παπούτσια του και γιατί έχει κρεμασμένο στον ώμο του ένα κασελάκι λούστρου. Όχι , παιδιά, δεν ήταν για να γίνει λούστρος ο γιόκας μου. Έτσι τα 'φερε η ζωή. Μην κρίνετε ποτέ τον άνθρωπο απ' το επάγγελμά του , έτσι όπως είναι σήμερα η κοινωνία. Το επάγγελμα στην εποχή μας είναι ένα μέσο για τη ζήση του ανθρώπου. Να , μια και το 'φερε η κουβέντα , ας πούμε για τους μαθητάδες που διάλεξε ο Μάρτυρας του Γολγοθά. Ήταν , λέει , ψαράδες! Ένας μεγάλος, τετραπέρατος σοφός , ο Βαρούχ Σπινόζα, πουλούσε, λέει, ματογυάλια στο δρόμο. Ο πιο τρανός απ' όλους τους σημερινούς τεχνίτες και λογογράφους, ο ξακουσμένος Μάξιμος Γκόργκι, χρόνια ολάκερα ήταν αλήτης. Κι άλλοι κι άλλοι... Ε, λοιπόν! Δεν ήταν μόνο ψαράδες ο Πέτρος κι η παρέα του, ήταν και διαλαλητές μιας καινούριας θεωρίας , ήταν οι καταλυτές και οι γκρεμιστές ολόκληρης μιας σάπιας κοινωνίας , που, για να βγάλουν το ψωμί τους , έτυχε να κάνουν τον ψαρά. Ο Σπινόζα δεν ήταν ο μικροπωλητής που έτυχε να κάνει και το φιλόσοφο, όχι , ήταν ο φιλόσοφος που για τη ζήση του έτυχε να κάνει το μικροπωλητή. Τα ίδια κι ο Γκόργκι, τα ίδια και τόσοι άλλοι κι ο Πιτσιρίκος κι η παρέα του , γιατί κι αυτός έχει μέσα του εκείνο το "κάτι" , το ψυχόρμητο, που κάνει τον παρατηρητή, τον επιστήμονα , τον ξεχωριστό, τον ανώτερο άνθρωπο.
Λίγη υπομονή και θα τονε δείτε πού θα φτάσει μια μέρα. Γι' αυτό κι αν καμιά φορά που έρχεται να σας κουβεντιάσει, τύχει και σας καλησπερίσει, μη φοβάστε να του σφίξετε το χέρι. Μπα, όχι, δε λερώνεται κανείς από τέτοια χέρια , που φέρνουν τα σημάδια της δουλειάς .
.....................
Μπρος λοιπόν, ελάτε, μαζωχτείτε, παιδιά! Αρχή του παραμυθιού, καλησπέρα σας! Α, όχι. Ξέχασα, δεν πρόκειται για παραμύθι, το είπαμε. Μήτε δράκους έχουμε και στοιχειά και τελώνια μήτε βασιλόπουλα... Τι; Λέτε να μας κατηγορήσει κανείς γι' αυτό; Μπα, δε βαριέστε! Δεν τ' αφήνουμε , λέωγω , παιδιά, αυτά τ'ανούσια , τα ξεθωριασμένα και τα χιλιοειπωμένα πράματα; Τι να πούμε για στοιχειά και για διαβόλους; Ποιος πιστεύει πια σ' αυτά σήμερα ; Ψέματα; Τι να μιλήσουμε πάλι για βασιλοπούλες και μαχαιροβγαλσίματα; Καλέ , μας τα 'παν κι άλλοι αυτά. Καλά δε λέω, ε, παιδιά; Επιτρέπεται πια σήμερα, που η ζωή τραντάζει τριγύρω μας, επιτρέπεται πια να καταπιανόμαστε με τα κούφια λόγια, που δεν τα πιστεύει μήτε και μια μπεμπέκα; Νέοι εμείς, θα τραβήξουμε μπροστά! Και στην αντίληψη της ζωής και στην Τέχνη, παντού μπροστά! Εκεί είναι η θέση μας. Γιατί είμαστε η νέα γενιά, γιατί είμαστε το αύριο, εμείς καταλυτές και γκρεμιστές, μα και δημιουργοί και πλάστες εμείς. Εμείς οι νέοι!..
Παιδιά, ξεχάστηκα! Ανακατεύτηκα μαζί σας και ξεχάστηκα... Είπα εμείς..., ίσως και να λάθεψα, εσείς ήθελα να πω..., ναι, ναι, εσείς , γιατί εμείς λίγο ακόμα κι ό,τι είχαμε να πούμε το είπαμε, ό,τι είχαμε να κάνουμε το κάναμε.
Τώρα σειρά σας... Ελάτε, ελάτε εσείς οι δυνατοί και οι άρτιοι, ελάτε, αμερόληπτοι κι αδέκαστοι κριτές, ελάτε να κρίνετε ποιοι σας είπαν τον καλό το λόγο και ποιοι πολέμησαν να στραγγίξουνε την καρδιά σας και να στερέψουν το μυαλό σας... Ελάτε να δημιουργήσετε καλύτερα από κείνους που θα κρίνετ πως έκαμαν το καλό , ελάτε να ξεριζώσετε αλύπητα τον πονηρό το σπόρο. Κι ας είναι ατσαλένια τα νεύρα σας κι ας γίνει σιδερένια η γροθιά σας...(εδώ ο Πικρός επισημαίνει την ευθύνη των πνευματικών ανθρώπων, των δημιουργών, των συγγραφέων παιδ.λογοτεχνίας απέναντι στη νέα γενιά, που πάνε να διαπλάσουν με το έργο τους.)

Να, αυτά, φίλτατε κύριε Ράλλη, θα 'λεγα στ' αγαπημένα μας παιδιά της "Παιδικής Χαράς", παρουσιάζοντάς τους το χαϊδεμένο μου μικρό τον Πιτσιρίκο, μαζί με την παρέα του.
Πάρτε λοιπόν τον κόπο, σας παρακαλώ, να τους τα πείτε εσείς, ίσως-ίσως με πιο καλά λόγια , σαν πιο πεπειραμένος που είστε. Μην ξεχνάτε να τους πείτε κιόλας και πως λαχταρώ να'ρθω στην Αθήνα, να τους ρωτήσω ο ίδιος να μου πουν πώς τονε βρήκανε τον Πιτσιρίκο μου. Είναι η μόνη κριτική, όπου έχω απεριόριστη εμπιστοσύνη και που , φυσικά, μ' ενδιαφέρει.
Σας σφίγγω το χέρι
ΠΕΤΡΟΣ ΠΙΚΡΟΣ
Αίγινα, Αλωνάρης μήνας του 1922"

Ο Χ. Σακελλαρίου γράφει πως, " εκτός από ένα αφήγημα του Α. Ραγκαβή ("Γλουμιμάουθ") , τα πεζογραφήματα που είδαν το φως της δημοσιότητας ανάμεσα στα 1880-1936 όταν δεν είχαν για σκοπό τον εθνικό φρονηματισμό, είχαν για ήρωες παιδιά της μεσαίας , κυρίως, αστικής - ή και ανώτερης - τάξης (όπως "Ο Τρελαντώνης" κι " Ο Μάγκας" της Π.Δέλτα) και καμιά φορά χωριατόπουλα, κάτω πάντα απ' το πρίσμα της γραφικότητας . Η προσφορά του Πικρού βρίσκεται στο ότι είδε το παιδί σαν ένα ανύποπτο θύμα της κοινωνικής αδικίας . Το θέλησε συνειδητοποιημένο αγωνιστή, στο πλευρό των μεγάλων, για βελτίωση των όρων της ζωής , για αλλαγή του συστήματος εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, και πάσχισε να του εμπνεύσει την αγάπη για την εργασία και τη μόρφωση και την αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον. Δυστυχώς, η δικτατορία του Μεταξά και οι κατοπινές συνθήκες που δημιουργήθηκαν στη χώρα μας δεν επέτρεψαν το παράδειγμά του να έχει συνέχεια. Έκαμαν δε να σβήσει σχεδόν εντελώς από τη μνήμη των κατοπινών η σχετική προσφορά του, με αποτέλεσμα πολλοί από τους σύγχρονούς μας να τον αγνοούν ή απλώς να τον έχουν ακουστά. Αυτό αδικεί και τον Π.Πικρό αλλά στερεί και μας τους κατοπινούς από την ευκαρία να γνωρίσουμε ένα 'εργο που τόσο στην κοινωνική όσο και στην καθαρά λογοτεχνική του διάσταση είναι από τα καλύτερα που έχει να παρουσιάσει η νεότερη Παιδική Λογοτεχνία και ίσως και η Παγκόσμια".

Πηγή: Επιθεώρηση Παιδικής Λογοτεχνίας1986 Αφιέρωμα στον Πέτρο Πικρό. Καστανιώτης.


Ο ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΕΑ ΤΟΥ

Δείτε επίσης για τον Πέτρο Πικρό και το έργο του εδώ και εδώ και εδώ

Ένας λόγος για το καλοκαίρι (του Γιώργου Σεφέρη)

Γυρίσαμε πάλι στο φθινόπωρο, το καλοκαίρι σαν ένα τετράδιο που μας κούρασε γράφοντας μένει γεμάτο διαγραφές αφηρημένα σχέδια στο περιθώριο κι ερωτηματικά, γυρίσαμε στην εποχή των ματιών που κοιτάζουν στον καθρέφτη μέσα στο ηλεχτρικό φως σφιγμένα χείλια κι οι άνθρωποι ξένοι στις κάμαρες στους δρόμους κάτω απ' τις πιπεριές καθώς οι φάροι των αυτοκινήτων σκοτώνουν χιλιάδες χλωμές προσωπίδες. Γυρίσαμε΄ πάντα κινάμε για να γυρίσουμε στη μοναξιά, μια φούχτα χώμα, στις άδειες παλάμες.

(Σεφέρης : "ΠΟΙΗΜΑΤΑ" εκδ.ΙΚΑΡΟΣ)

ΠΕΤΡΟΣ ΠΙΚΡΟΣ ένα αφιέρωμα (Α΄ μέρος)

Υπήρξε επιστήμονας, δημοσιογράφος, λογοτέχνης, κριτικός θεάτρου. Ήταν επαναστάτης με εξυπνάδα και καλλιέργεια όπως μαρτυρούν σύγχρονοί του. Ελάχιστα γνωστός σήμερα. Επανεκδίδονται τα διηγήματά του και μας δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουμε έναν παρεξηγημένο λογοτέχνη που αντλούσε τα θέματά του από το κοινωνικό περιθώριο πριν από ενενήντα περίπου χρόνια.

Εργο-βιογραφικό χρονολόγιο Πέτρου Πικρού (Γιάννη Γεναρόπουλου)
1895 : Γεννιέται στην Κωνσταντινούπολη
1901-1920:σπουδές στη Γενεύη, στο Παρίσι και στη Γερμανία σε Ιατρική,Φιλοσοφία και Βιοχημεία
1921-1922: Έρχεται στην Ελλάδα. Από θαυμασμό στο Ρώσο συγγραφέα Μαξίμ Γκόργκι αλλά και για να μην εκθέτει την οικογένειά του , γιατί ξέρει τους διωγμούς που γίνονται στη χώρα μας ενάντια στους αριστερούς, αρχίζει να υπογράφει τα κείμενά του με το φιλολογικό ψευδώνυμο "Πέτρος Πικρός" (Γκόρκι=πικρός) . Συνεργάζεται στο περιοδικό "Παιδική Χαρά"
1922: Προσλαμβάνεται ως γιατρός στον Ευαγγελισμό. Γίνεται μέλος της "Φοιτητικής Συντροφιάς" και παίρνει μέρος στο φοιτητικό κίνημα. Από τις εκδόσεις "Γιάνναρης" εκδίδεται το βιβλίο του "Χαμένα κορμιά" και από τις εκδόσεις "Αθηνά" οι "Ιστορίες της Φροσούλας".
1923: εργαζεται ως αρχισυντάκτης στην εφημερίδα "Ριζοσπάστης".
1924: Εκδίδεται το μυθιστόρημά του "Ο πιτσιρίκος και η παρέα του" εκδ."Α.Ράλλη".
1925: Συλλαμβάνεται από τη δικτατορία του Θ. Πάγκαλου και φυλακίζεται.Εκδίδεται το βιβλίο του "Σα θα γίνουμε άνθρωποι". Αποφυλακίζεται.
1927:Εκδίδεται το μυθιστόρημά του "Τουμπεκί".
1930:Εκδίδει στην Αθήνα μαζί με άλλους συνεργάτες, το μηνιαίο λογοτεχνικό και κοινωνιολογικό περιοδικό "Πρωτοπόροι".Συνεργάζεται και στο περιοδικό "Νέα Επιθεώρηση".
1931:εκδίδονται τα μυθιστορήματά του "Ασπασία, η εταίρα που κυβέρνησε την Ελλάδα" και το παιδικό "Πετάει πετάει ... ο άνθρωπος".
1932-1933:κυκλοφορούν τα : "Η αυγή του αστικού πολιτισμού", "Ο άνθρωπος που έχασε τον εαυτό του, "Από τον κόσμο που φεύγει στον κόσμο που έρχεται"(παιδικό), "Το ζώο που φτιάνει εργαλεία"(παιδικό).
1936:συνεργάζεται με το περιοδικό και την εγκυκλοπαίδεια "Ήλιος", εκδίδεται το βιβλίο του "Ο Λένιν" εκδ.Ακρόπολις.
1939: εκδίδεται το "Μίκυ Μάους και Καραγκιόζης" εκδ.Π. Δημητράκος.
1945: εκδίδει και διευθύνει το περιοδικό "Νέα Ζωή " και κυκλοφορεί το βιβλίο του "Στάλιν"εκδ.Π.Δημητράκος.
1955: "Η λαμπηδόνα του βυθού" εκδ.Σαλίβερος.
1956: πεθαίνει στην Αθήνα από καρκίνο.

Ο Νίκος Κατηφόρης έγραφε στην Αυγή το 1956 για τον Πέτρο Πικρό:

"Τον Πέτρο Πικρό, που πέθανε πριν λίγες μέρες, εμείς οι παλιότεροι φίλοι του τον γνωρίσαμε με το αστικό του όνομα: Γιάννη Γεναρόπουλο, και κατα συγκοπή Γενάρ ή Ζενάρ, συγκοπή που πρόδιδε και τον πρόσφατο, τότε(1921-1922), ερχομό του από το Παρίσι.Εκεί σπούδαζε ιατρική κι έπαιρνε επιπλέον τα πρώτα φτερουγίσματα στο επαναστατικό κίνημα της Νεολαίας.Το πρόσωπό του ακτινοβολούσε από ένα χαμόγελο, πότε φιλικό, πότε σαρκαστικό,είχε μάτια που έλαμπαν έξυπνα πίσω απ' τα γυαλιά του κι ήταν, γενικά, φυσιογνωμία καλλιεργημένη και πολιτισμένη. Εύθυμος και ομιλητικός, αλλά και διαβασμένος πιο πολύ απ' όλους μας, τότε, στον επιστημονικό σοσιαλισμό, έχοντας μια σημαντική διαφορά από μας στα χρόνια και με την αίγλη που του είχε δώσει η πείρα του γαλλικού κινήματος, βρέθηκε ο φυσικός αρχηγός μιας ομάδας από νεαρούς φοιτητές...
Στην πολιτική ασχολήθηκε μόνο υπό την έννοια του κοινωνικού αγωνιστή. Έτσι έζησε εντατικά τη ζωή των οργανώσεων, των συγκεντρώσεων, των εκλογικών αγώνων, αλλά και των διώξεων και των φυλακών. Οιδημόσιες αγορεύσεις του διακρίνονταν για την ευφράδεια, την τόλμη,το πνεύμα αλλά και την αφροντισιά του ύφους".
....
"Το πρώτο του βιβλίο, που έβγαλε μ' αυτό το όνομα (Πέτρος Πικρός), ήταν τα "Χαμένα Κορμιά", βιβλίο που δικαιολογημένα άφησε εποχή και συνεχίστηκε μ' ένα δεύτερο με τον τίτλο "Σα θα γίνουμε άνθρωποι". Το "Τουμπεκί" συμπλήρωσε την τριλογία. Τα βιβλία αυτά τον επέβαλαν σαν ένα ρεαλιστή συγγραφέα της πρώτης σειράς, που είχε επιπλέον το προσόν πως άνοιγε στη λογοτεχνία μας, με τον υπόκοσμο που είχαν για θέμα τους, καινούργιους ορίζοντες. Το ύφος τους, εξάλλου,ήταν ολότελα προσωπικό και η φόρμα τους επαναστατική. Υπήρχαν φυσικά και οι αντιρρήσεις, όπως συμβαίνει πάντα με τα βιβλία που έχουν κάτι καινούργιο να δώσουν...."

ΟΜπάμπης Κλάρας τον Αύγουστο του 1986 γράφει στο αφιέρωμά του στον Π.Πικρό:

"Το 1923 είχε κιόλας τυπώσει τα "Χαμένα Κορμιά". Ήταν το πρώτο του βιβλίο. Είχε κάνει εντύπωση το περιεχόμενό του, με τα κατακάθια του κόσμου που παρουσίαζε. Το 1925 ακολούθησε το "Σαν θα γίνουμε άνθρωποι". Ερχόταν ως μια κοινωνική αντιδιαστολή, που πήγαινε να χαράξει μια κοινωνική διέξοδο. Το 1930 τυπωνόταν το "Τουμπεκί". Ο τίτλος του προερχόταν απ' τους χασικλήδες του καιρού του. ΄Οταν κινδύνευαν να συλληφθούν από τα αστυνομικά όργανα, οι "τσιλιαδόροι"-φύλακες- άρχιζαν ένα σιγανό ψιθύρισμα , για να τους ειδοποιήσουν ν' αποφύγουν τη σύλληψη από τους "μπάτσους"- τα όργανα του διωγμού:
-Σσ, σσσ, σύρμα... Τουμπεκί και μην ανθεί...
Μέσα από τα τρία αυτά κοινωνικά μυθιστορήματα αναδύονταν οι δίχως συνείδηση παραστρατημένοι και χαμένοι της ζωής , που χαμοσέρνονταν στη φτώχεια και την αθλιότητα, ως θύματα της κοινωνίας. Τον είπαν γι' αυτό "συγγραφέα του λούμπεν προλεταριάτου''. Του έδωσαν το χαρακτηρισμό αυτό για να τον υποτιμήσουν. Λες και δεν είχε αντλήσει από τον ίδιο αυτόν κόσμο και ο Δημοσθένης Βουτυράς αρκετά από τα πρόσωπα της διηγηματογραφίας του. Ήθελαν , βλέπεις, καθαρόαιμο, από τότε, "προλεταριακό μυθιστόρημα", οι τοτινοί επικριτές του και μετέπειτα αρνητές του προλεταριάτου.

Αντιγράφει το Σαρκό και μιμείται τους Ρώσους, του ρίχτηκαν μερικοί άλλοι. Ωστόσο δεν μπόρεσαν να του αφαιρέσουν την αξία του πρωτοπόρου των Γραμμάτων, που έδινε ένα κοινωνικό "παρών" στη λογοτεχνία μας , με παραστατική ενάργεια και ψυχολογική διεισδυτικότητα."

Πηγή: "Επιθεώρηση παιδικής λογοτεχνίας" 1986 εκδ.Καστανιώτη

ακόμη Καλοκαίρι!...

Πασχαλινό διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΠΑIΔΙΚΗ ΠΑΣΧΑΛΙΑ

Publish at Scribd or explore others: Books διήγημα λογοτεχνία

Με αφορμή το μάθημα της Γλώσσας Γ΄τάξης "Μικρομαγειρέματα" οι μαθητές έγιναν "Ερευνητές της Νοστιμιάς" . Κατάρτισαν ερωτηματολόγιο, χωρίστηκαν σε ομάδες, πήραν τα τετράδια-σημειωματάριά τους και πήγαν στους δασκάλους του σχολείου μας για να τους θέσουν τις ερωτήσεις τους. Ο ενθουσιασμός τους ήταν μεγάλος. Στόχος της εργασίας αυτής ήταν κυρίως να αποκτήσουν ευχέρεια στο να παρουσιάζουν τον εαυτό τους και την ομάδα τους και να εξηγούν το λόγο της δράσης τους, αλλά και να αντιληφθούν την έννοια του ερωτηματολογίου, να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με την κατάρτιση πινάκων και να εμπλακούν σε συζήτηση με επιχειρήματα για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων. Η εργασία έγινε στα τετράδιά τους και μεταφέρθηκε στον υπολογιστή από τη δασκάλα τους, ώστε να γίνει παρουσίαση στην τάξη και να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με τα γραφήματα.

Οι μαθητές της Γ΄ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΤΗΣ ΝΟΣΤΙΜΙΑΣ

Publish at Scribd or explore others: Research γλώσσα ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Το "φανταστικό διώνυμο" του Τζιάνι Ροντάρι

...Η λέξη ενεργεί μόνο όταν συναντά μια άλλη λέξη που την προκαλεί, την αναγκάζει να βγει από τη συνηθισμένη της τροχιά, να ανακαλύψει πως έχει την ικανότητα να σημαίνει κι άλλα πράγματα. Δεν υπάρχει ζωή όπου δεν υπάρχει αγώνας. Αυτό οφείλεται στο ότι η φαντασία δεν είναι μια χωριστή ικανότητα του νου: είναι ο ίδιος ο νους, στην ολότητά του, που κι όταν ακόμα αφοσιώνεται σε μια δραστηριότητα περισσότερο απ' ό,τι σε μια άλλη, χρησιμοποιεί πάντοτε τις ίδιες διαδικασίες. Και ο νους γεννιέται μέσα στον αγώνα, όχι μέσα στην ηρεμία. Ο Ανρί Βαλόν, στο βιβλίο του Οι αρχές της σκέψης στο παιδί έγραψε ότι η σκέψη σχηματίζεται ανά ζεύγη. Η έννοια "μαλακός" δεν σχηματίζεται πριν ή μετά την έννοια "σκληρός", αλλά συγχρόνως, σε μια σύγκρουση που είναι γέννηση.
Μια ιστορία μπορεί να γεννηθεί μόνο από ένα "φανταστικό διώνυμο".
"Άλογο-σκύλος" δεν είναι ένα αληθινό φανταστικό διώνυμο. Είναι ένας απλός συνειρμός στο εσωτερικό της ίδιας ζωολογικής τάξης. Στην ανάκληση των δυο τετραπόδων η φαντασία παρίσταται αδιάφορη. Χρειάζεται μια ορισμένη απόσταση ανάμεσα στις δυο λέξεις, πρέπει η μια να είναι αρκετά ξένη από την άλλη και το πλησίασμά τους να είναι μάλλον ασυνήθιστο, για να αναγκαστεί η φαντασία να μπει σε κίνηση με σκοπό να δημιουργήσει ανάμεσά τους μια συγγένεια, να οικοδομήσει ένα φανταστικό διώνυμο με τη βοήθεια της τύχης. Τις δύο λέξεις να τις υπαγορεύουν δυο παιδιά, χωρίς να ξέρει το ένα τι είπε το άλλο. Να βγαίνουν με κλήρο. Να τις δείχνει ένα δάχτυλο που δεν ξέρει να διαβάζει σε δύο διαφορετικές σελίδες ενός λεξικού.
Όταν δίδασκα, έστελνα ένα παιδί να γράψει μια λέξη στην μπροστινή όψη του πίνακα, ενώ ένα άλλο παιδί έγραφε μια άλλη λέξη στην πίσω όψη του. Η μικρή προπαρασκευαστική τελετουργία είχε τη σημασία της. Δημιουργούσε ατμόσφαιρα αναμονής. Αν ένα παιδί έγραφε, μπροστά στα μάτια όλων, τη λέξη ''σκύλος'', αυτή ήταν ήδη μια εξαιρετική λέξη, έτοιμη ν' αποτελέσει μέρος μιας έκπληξης, να παρεμβληθεί σ' ένα γεγονός απρόβλεπτο. Αυτός ο ''σκύλος'' δεν ήταν ένα οποιοδήποτε τετράποδο, ήταν ήδη ένας ήρωας ριψοκίνδυνος, έτοιμος για περιπέτεια, φανταστικός. Όταν γυρίζαμε τον πίνακα διαβάζαμε, ας πούμε, τη λέξη "ντουλάπα". Ένα γέλιο χαιρέτιζε την εμφάνισή της. Η λέξη ''ορνιθόρυγχος" ή "τετράεδρο" δεν θα 'χε μεγαλύτερη επιτυχία. Τώρα , μια ντουλάπα από μόνη της δεν μας κάνει ούτε να κλαίμε ούτε να γελάμε. Είναι μια παρουσία αδρανής, μια κοινοτυπία. Αλλά εκείνη η ντουλάπα που έκανε ζευγάρι μ' ένα σκύλο ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό. Ήταν μια ανακάλυψη, μια επινόηση, ένα κέντρισμα ερεθιστικό.
Στο φανταστικό διώνυμο δεν παίρνουμε τις λέξεις στην καθημερινή τους σημασία, αλλά απελευθερωμένες από τις λεκτικές αλυσίδες στις οποίες καθημερινά ανήκουν. Είναι αποξενωμένες, αποκομμένες από το περιβάλλον τους , ριγμένες η μια εναντίον της άλλης σ' έναν ουρανό που δεν έχουν ξαναδεί. Τότε βρίσκονται στις καλύτερες συνθήκες για να δημιουργήσουν μια ιστορία.
Δημιουργώντας μια σχέση μεταξύ σκύλου και ντουλάπας παίρνουμε διάφορες εικόνες:
ο σκύλος με τη ντουλάπα
η ντουλάπα για το σκύλο
ο σκύλος πάνω στην ντουλάπα
ο σκύλος μέσα στην ντουλάπα
Καθεμιά απ' αυτές τις εικόνες μας δίνει το διάγραμμα μιας φανταστικής κατάστασης.
1.Ένας σκύλος περνά στο δρόμο με μια ντουλάπα στην πλάτη του. Είναι το κρεβάτι του, τι θέλετε να την κάνει. Την κουβαλά πάντα μαζί του, όπως το σαλιγκάρι κουβαλά το καβούκι του. Η συνέχεια όπως σας αρέσει.
2.Η ντουλάπα για το σκύλο μου φαίνεται , περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο, μια ιδέα για αρχιτέκτονες, διακοσμητές πολυτελείας. Είναι καμωμένη για να βάζουμε μέσα το παλτουδάκι του σκύλου, τα φίμωτρα και τα λουριά του, τις παντόφλες του για την παγωνιά, το κάλυμμα με τις φουντίτσες για την ουρά του, τα λαστιχένια κόκκαλα, τους ψεύτικους γάτους, το χάρτη της πόλης (για ναπηγαίνει ν' αγοράζει γάλα, εφημερίδες και τσιγάρα για το αφεντικό του). Δεν ξέρω αν θα υπάρχει εκεί μέσα κι ένα παραμύθι.
3. Ο σκύλος μέσα στην ντουλάπα είναι μάλλον πιο ελκυστικός. Ο δόκτωρ Πολύφημος γυρνά στο σπίτι του , ανοίγει την ντουλάπα για να πάρει τη ρόμπα του και βρίσκει εκεί μέσα ένα σκύλο. Αισθανόμαστε αμέσως την πρόκληση να βρούμε μια εξήγηση γι' αυτήν την εμφάνιση. Αλλά την εξήγηση μπορούμε και να την αναβάλουμε. Για την ώρα είναι πιο ενδιαφέρον να αναλύσουμε την κατάσταση. Ο σκύλος είναι ακαθόριστης ράτσας. Ίσως είναι σκύλος ειδικός να βρίσκει μανιτάρια ή σκύλος για κυκλάμινα. Για ροδόδεντρα. Καλοδιάθετος, κουνά την ουρά του στοργικά, απλώνει το ποδαράκι του ευγενικά, αλλά με κανένα τρόπο δεν θέλει να βγει από την ντουλάπα, όσο και να τον παρακαλά ο δόκτωρ Πολύφημος. Ύστερα ο δόκτωρ Πολύφημος πάει να κάνε ντους και βρίσκει άλλον ένα σκύλο στο ντουλαπάκι του λουτρού. Άλλος ένας είναι στο ντουλάπι της κουζίνας, ένας στο πλυντήριο πιάτων, ένας στο ψυγείο, μισοπαγωμένος, ένα τσιουάουα στο συρτάρι του γραφείου. Ο δόκτωρ θα μπορούσε σ' αυτό το σημείο να φωνάξει τον θυρωρό να διώξει τους εισβολείς , αλλά δεν είναι αυτό που θέλει η ζωόφιλη καρδιά του. Απεναντίας, τρέχει στο χασάπη να αγοράσει δέκα κιλά φιλέτο για να θρέψει τους φιλοξενούμενούς του. Από κει κι ύστερα, κάθε μέρα αγοράζει δέκα κιλά κρέας. Έτσι όμως προκαλεί την προσοχή. Ο χασάπης αρχίζει να τον υποψιάζεται. Ο κόσμος αρχίζει να τον σχολιάζει. Αρχίζουν τα κουτσομπολιά. Διαδίδονται συκοφαντίες. Μήπως ο δόκτωρ Πολύφημος κρύβει στο σπίτι του πυρηνικούς κατασκόπους; Μήπως κάνει διαβολικά πειράματα με όλες αυτές τις μπριζόλες και τα φιλέτα; Ο καημένος χάνει την πελατεία του. Κάποιος το σφυρίζει στην αστυνομία. Ο Διευθυντής της Αστυνομίας διατάζει να γίνει έρευνα στο σπίτι του. Κι έτσι ανακαλύπτουν ότι ο δόκτωρ Πολύφημος, ενώ ήταν αθώος, είχε τόσα τραβήγματα, για το χατίρι των σκυλιών. Κ.τ.λ.Η ιστορία σ' αυτό το στάδιο είναι μόνο η "πρώτη ύλη". Θα ήταν δουλειά ενός συγγραφέα να την ξαναδουλέψει, ώσπου να βγει τελειωμένο προϊόν. Αλλά εδώ μας ενδιέφερε μόνο να δώσουμε ένα παράδειγμα για τη χρήση ενός "φανταστικού διωνύμου". Το "παράλογο" μπορεί να μείνει έτσι. Πρόκειται για μια τεχνική που τα παιδιά καταφέρνουν μια χαρά να την εφαρμόσουν, όπως είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω ο ίδιος σε πολλά σχολεία της Ιταλίας. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε το κέφι που δημιουργεί. Στα σχολεία μας, γενικά, γελάμε πάρα πολύ λίγο. Η ιδέα ότι η εκπαίδευση του νου πρέπει να είναι κάτι σκοτεινό, είναι από εκείνες που πολύ δύσκολα μπορεί να καταπολεμήσει κανείς.Κάτι ήξερε ο Τζάκομο Λεοπάρντι όταν έγραφε το 1823: "Η πιο ωραία και ευτυχισμένη ηλικία του ανθρώπου, που είναι η παιδική ηλικία, βασανίζεται με χίλιους τρόπους, ανάμεσα σε χίλιες δυσκολίες, φόβους, κόπους που επιβάλλει η αγωγή και η εκπαίδευση , τόσο που ο ενήλικος, ακόμη κι όταν δυστυχεί... δεν θα δεχόταν να ξαναγίνει παιδί, αν ήταν να υποφέρει αυτά που έχω υποφέρει εγώ στην παιδική μου ηλικία".

Το μόνο πρόβλημα είναι το εξεταστικό;

Άρθρο της Κατερίνας Σχινά στη "Βιβλιοθήκη"της Ελευθεροτυπίας (30/1/2009) με τίτλο:"Από νηπιαγωγείου άρξασθε".

"Γνωρίζω ένα κοριτσάκι από τη στιγμή που γεννήθηκε- θα μπορούσε να είναι το παιδί του καθενός μας. Νήπιο ήταν το θαύμα που είναι όλα τα παιδιά: η φαντασία της έχτιζε φαντασμαγορίες, η γλώσσα τηςήταν μια λαγαρή επινόηση ανάμεσα στην ονοματοποιία και τη μεταφορά, τα αντικείμενα ήταν ένα μυστήριο προς διερεύνηση, η φύση ένα λούνα παρκ γεμάτο εκπλήξεις. Έγραφε ιστοριούλες με "ονειροδιαδρόμους και παιχνιδοπλατείες", αχαλίνωτα επινοώντας τοπία και δράσεις. Έστηνε σύντομα θεατρικά στιγμιότυπα με πρωταγωνιστή τον εαυτό της και θέμα μια δεύτερη, παράλληλη, απείρως πλούσια ζωή. Ζωγράφιζε καλύτερα από τον Ντιμπιφέ και τραγουδούσε σαν αηδονάκι.

Δέκα χρόνια αργότερα, είναι μια κατάκοπη έφηβος, σφραγισμένη από την ανία. Δουλεύει ώρες πολλές, χωρίς το αντάλλαγμα που της είχαν υποσχεθεί: τη γνώση. Παράτησε τα τραγούδια και τις ζωγραφιές, έχει χρόνια ολόκληρα να γράφει έστω και μιαν αράδα, αδιαφορεί για τα βιβλία που κάποτε τη θάμπωναν. Κοινωνικοποιείται μέσω του MSN. Βαριέται αφόρητα το σχολείο και το μόνο που την κινητοποιεί κάθε πρωί είναι η υποχρέωση ότι το πληκτικό όκτάωρο στα θρανία θα κυλήσει, τουλάχιστον, ανάμεσα στους φίλους της.

Τι συνέβη σ΄αυτό το παιδί και διέκοψε τόσο απότομα τη συνομιλία με το θαύμα; Η ορμονική αναστάτωση της εφηβείας; Ο αποχαιρετισμός στην παιδική ηλικία και η εγκατάλειψη της πρωταρχικής πίστης στο μαγικό; Ή απλώς η συνειδητοποίηση των ευθυνών που το βαραίνουν ώσπου να καταφέρει να περάσει στο πανεπιστήμιο, όπου και θα ''ξεκουραστεί" απολαμβάνοντας επί τετραετία, κατά μέσον όρο, τους καρπούς των κόπων της προετοιμασίας για την εισαγωγή, χωρίς να αποκομίσει από τις ανώτατες σπουδές του παρά ελάχιστα;

Νομίζω πως αυτό που της συνέβη, ήταν, απλούστατα, το σχολείο. Εγκλωβισμένη στους τέσσερις τοίχους, καταδικασμένη να αποστηθίζει χωρίς κανένας να της υποδεικνύει τη χαρά του να μαθαίνεις, αποθαρρημένη από εξουθενωμένες δασκάλες που θεωρούσαν ακόμη και την παραμικρή παρέκκλιση από το πρόγραμμα μέγιστη παράβαση. Από το Νηπιαγωγείο ακόμη ξέχασε να παίζει. Έπρεπε να διαβάζει, να μαθαίνει γλώσσες, ακόμα κι ένα όργανο, έστω και με το ζόρι. Όσο για τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο του Σαββατοκύριακου, αυτόν θα τον εξαντλούσε στο εξής στους ανεκδιήγητους "παιδότοπους" όπου σύρονται τα παιδιά εκνευρισμένα ή ανόρεχτα, υπό τον καταναγκασμό μιας υστερικής "ψυχαγώγησης".

Αλλιώς θα το 'θελε το σχολείο η μικρή μου φίλη. Έναν τόπο χαράς, όπου θα διδασκόταν από την πρώτη μέρα το πώς και το γιατί της γνώσης. Όπου θα καταλάβαινε γρήγορα ότι η μάθηση είναι απόλαυση, ότι ο κόσμος γίνεται πιο θαυμαστός όταν κατανοούμε τους μηχανισμούς του. Ότι η ιστορία δεν είναι διαδοχή χρονολογιών ή απομνημόνευση νεκρών ονομάτων, αλλά περιέργεια για όλες τις όψεις της ζωής των ανθρώπων που έζησαν στο παρελθόν. Και ότι όσο περισσότερα γνωρίζουμε για τις πολλαπλές και σύνθετες όψεις του παρελθόντος τόσο μπορούμε να κατανοήσουμε την πολυπλοκότητα του παρόντος και να παρέμβουμε σ΄αυτό, για να το αλλάξουμε ή να το διαφυλάξουμε. Ότι η καλλιτεχνική έκφραση είναι πολλαπλή και σεβαστή. Ότι η δημιουργικότητα δεν αντιμετωπίζεται με καχυποψία αλλά ενθαρρύνεται και επιβραβεύεται.

Γι' αυτό και η διαβόητη "συζήτηση για την Παιδεία" δεν θα έπρεπε να εξαντλείται στην αναμόρφωση του Λυκείου, στον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση , στο άσυλο. Θα έπρεπε να αρχίζει από το Νηπιαγωγείο, να επιμένει στο Δημοτικό, να εμβαθύνει στο καθημαγμένο Γυμνάσιο. Έτσι, δεν θα έφταναν τα παιδιά οιονεί αναλφάβητα στις εισαγωγικές εξετάσεις, ούτε θα μελαγχολούσαν πάνω από τα τετράδιά τους , μηχανιστικά διεξερχόμενα την "ύλη", στερεύοντας από ενθουσιασμό, φτάνοντας να εχθρεύονται τη γνώση, επειδή κανένας δεν τους έδειξε πως μόνον αυτή μπορεί να εγγυηθεί την εσωτερική τους απελευθέρωση."

Να μπει το ν ή να μη(ν) μπει;

Μερικές σκέψεις και απόψεις για το τελικό ν

Κάθε φορά που πρόκειται να διδάξω αυτόν τον περίφημο κανόνα του τελικού ν που όλοι τον ξέρουν και λίγοι αναρωτιούνται για την ορθότητά του, κάτι με πιάνει... κάτι σαν να μου κάθεται στο(ν) λαιμό ... και δεν μπορώ να το(ν) καταπιώ... ("Μα πώς είναι, κυρία", με ρωτάει ο Γιαννάκης "το λαιμό-πληθυντικός: τα λαιμά, ή... ο λαιμός- πληθ. οι λαιμοί"; Και καλά ο Γιαννάκης, κάτι υποπτεύθηκε και με ρώτησε, αμ ο Ερχάν που στο σπίτι του τα μιλάνε σπαστά τα ελληνικά, πώς να καταλάβει πως 'το σκίουρο' είναι στην αιτιατική πτώση και αρσενικό και δεν είναι το ίδιο με το σκιουράκι που, σε οποια πτώση και να βρίσκεται, είναι ουδέτερο ; Να μάθουμε τον κανόνα μεν, δε(ν) λέω, να τον μάθουμε σωστά δε (και όχι να ψάχνουμε πότε το δε είναι αρνητικό επίρρημα και πότε σύνδεσμος). Γι' αυτό, εκτός από την πείρα της διδασκαλίας που κάτι έχει να μας πει για την αξία του κανόνα, επικαλούμαστε και κάποιους που κάτι παραπάνω ξέρουν από μας...
Διάφοροι γλωσσολόγοι (Τσοπανάκης, Κλαίρης, Μπαμπινιώτης) έχουν προτείνει να γράφεται πάντοτε με ν το αρσενικό άρθρο τον, έτσι ώστε να ξεχωρίζει από το ουδέτερο το, όπως συμβαίνει με την προσωπική αντωνυμία τον που γράφεται πάντα με ν για να διακρίνεται από το ουδέτερο της αντωνυμίας: το . Η παρατήρηση αυτή είναι πολύ χρήσιμη όταν ακολουθούν ένα ή περισσότερα επίθετα (το(ν) μεγάλο κόλπο-το μεγάλο κόλπο), ή όταν το ουσιαστικό απέχει πολύ από το άρθρο και ο αναγνώστης είναι αβέβαιος για το γένος του ώσπου να φτάσει σ' αυτό (: είδε το(ν) γρήγορο, φουντωτό, χαριτωμένο σκίουρο να σκαρφαλώνει στο δέντρο). Επίσης, το αρνητικό δεν δεν χάνει ποτέ το ν , ώστε να μη συγχέεται με το(ν) σύνδεσμο δε.
Σχετικό άρθρο στη(ν) Βικιπαίδεια.
Στη "Συνοπτική Γραμματική της Νέας Ελληνικής" των Χρ.Κλαίρη- Γ. Μπαμπινιώτη (εκδ.Ελλ.Γράμματα) στη σελ.375 διαβάζουμε: "Σε ό,τι αφορά στον τύπο του αρσενικού η αφαίρεση του τελικού -ν στη γραφή δημιουργεί αμφισημία με τον ουδέτερο τύπο τού άρθρου (π.χ. το γκάζι). Προκειμένου να αποφευχθεί αυτή η αμφισημία, που σε ορισμένες περιπτώσεις δυσχεραίνει την ανάγνωση, η παρούσα Γραμματική εισήγαγε τη χρήση του τελικού -ν τού αρσενικού άρθρου σε όλα τα περιβάλλοντα: τον Κώστα, τον βοσκό " .
Η σχετική πρόταση και η τεκμηρίωσή της από τον κύριο Μπαμπινιώτη βρίσκεται εδώ.

Το αρχιγραμμα το βρήκαμε εδώ