Πέμπτη 29 Μαρτίου 2012

Ένα ποίημα της Βισλάβα Σιμπόρσκα που μου άρεσε


Τίποτα δεν είναι δώρο


Τίποτα δεν είναι δώρο, όλα βασίζονται στο δάνειο.
Πνίγομαι στα χρέη ως στ’ αυτιά μου.
Θα πρέπει να πληρώσω για τον εαυτό μου
με τον εαυτό μου,
να παραιτηθώ απ’ τη ζωή μου για τη ζωή μου.
Να πως έχουν κανονίσει τη συμφωνία:
μπορώ να επανακτήσω την καρδιά,
το συκώτι επίσης
και το κάθε μου δάχτυλο στο χέρι και στο πόδι.
Πολύ αργά για ν’ ακυρώσω τους όρους,
τα χρέη μου θα ξεπληρωθούν
και θα με γδύσουν απ’ το δέρμα μου
ή, για την ακρίβεια, θα με γδάρουν.
Κυκλοφορώ στον πλανήτη μας
σ’ έναν συνωστισμό από άλλους χρεώστες.
Μερικοί είναι σαμαρωμένοι το φορτίο
της εξόφλησης για τις φτερούγες τους.
Άλλοι, θέλοντας και μη,
έχουν να δώσουν λογαριασμό
για το κάθε φύλλο τους.
Κάθε ιστός μέσα μας βρίσκεται
στη στήλη της χρέωσης.
Ούτε ένα πλοκάμι ή ένα βλαστάρι
πρόκειται να διατηρηθεί.
Η απογραφή, μ’ άπειρες λεπτομέρειες,
υποδηλώνει ότι θ’ απομείνουμε
όχι μόνο μ’ άδεια χέρια
αλλά ακόμα και χωρίς χέρια.
Δεν μπορώ να θυμηθώ
που, πότε και γιατί
επέτρεψα σε κάποιον ν’ ανοίξει
αυτόν τον λογαριασμό στ’ όνομα μου.
Αποκαλούμε τη διαμαρτυρία για όλ’ αυτά
ψυχή.
Και είναι το μόνο κονδύλι
που απουσιάζει απ’ τη λίστα.

Τρίτη 13 Μαρτίου 2012

Ο Σαραμάγκου για την οικονομική κρίση


ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΝΕΡΓΙΑ (γράφτηκε στις 10/11/2009)
Η σοβαρότατη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση που συνταράζει τον κόσμο μας φέρνει την αγωνιώδη αίσθηση πως φτάσαμε στο τέλος μιας εποχής χωρίς να καταφέρουμε να διακρίνουμε τι και πώς θα είναι αυτό που θα ακολουθήσει.
Τι κάνουμε εμείς, που παρακολουθούμε , αδύναμοι, τη συνθλιπτική προέλαση των μεγάλων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών ηγεμόνων , ξετρελαμένων για να κατακτήσουν όλο και περισσότερο χρήμα , όλο και περισσότερη εξουσία, με όλα τα μέσα , νόμιμα και παράνομα, που έχουν στο χέρι τους , καθαρά ή βρόμικα, ομαλά ή εγκληματικά;
Μπορούμε να αφήσουμε την έξοδο από την κρίση στα χέρια των ειδημόνων; Δεν είναι αυτοί οι ίδιοι, οι τραπεζίτες, οι πολιτικοί ανώτατου επιπέδου παγκοσμίως, οι διευθυντές των μεγάλων πολυεθνικών , οι κερδοσκόποι , με τη συνενοχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης, οι οποίοι , με την υπεροχή αυτού που θεωρεί τον εαυτό του κάτοχο της απόλυτης σοφίας, μας πρόσταζαν να σωπάσουμε όταν τα τελευταία τριάντα χρόνια δειλά διαμαρτυρόμασταν , λέγοντας πως δεν ξέρουμε τίποτα , και γι' αυτό μας γελοιοποιούσαν; Ήταν η εποχή της απόλυτης αυτοκρατορίας της Αγοράς, αυτής της με θράσος αυτομεταρρυθμιζόμενης και αυτορρυθμιζόμενης οντότητας που έχει επιφορτιστεί με το αμετάκλητο πεπρωμένο να προετοιμάζει και να υπερασπίζεται παντοτινά και αιώνια την προσωπική και συλλογική μας ευτυχία , παρόλο που η πραγματικότητα αναλαμβάνει να τη διαψεύδει ανά  πάσα ώρα που περνά.
Και σήμερα , που καθημερινά αυξάνεται ο αριθμός των ανέργων; Θα τελειώσουν επιτέλους οι φορολογικοί παράδεισοι και οι αριθμημένοι  λογαριασμοί; Θα ερευνηθεί αμείλικτα η προέλευση των γιγάντιων τραπεζιτικών καταθέσεων, των φανερά παραβατικών χρηματοπιστωτικών μηχανορραφιών , των αδιαφανών συναλλαγών που σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι παρά μαζικό ξέπλυμα μαύρου χρήματος , από το εμπόριο ναρκωτικών και άλλες κακοποιές δραστηριότητες; Και οι πρόχειρες λύσεις της κρίσης , επιδέξια προετοιμασμένες προς όφελος των συμβούλων διοίκησης και εναντίον των εργαζομένων;
Ποιος θα λύσει το πρόβλημα των ανέργων , εκατομμυρίων θυμάτων της επονομαζόμενης κρίσης , που εξαιτίας της φιλαργυρίας , της κακοήθειας ή της ηλιθιότητας των δυνατών θα συνεχίζουν να είναι άνεργοι , κακοζώντας προσωρινά με άθλια κρατικά επιδόματα , ενώ τα μεγάλα στελέχη και οι διευθυντές επιχειρήσεων που οδηγήθηκαν σε πτώχευση απολαμβάνουν ποσά εκατομμυρίων καλυμμένοι από θωρακισμένα συμβόλαια;
Αυτό που συμβαίνει είναι από κάθε άποψη ένα έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας και υπό αυτή την προοπτική θα πρέπει να αναλυθεί στα δημόσια φόρα και τις συνειδήσεις . Δεν είναι υπερβολή . Εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας δεν είναι μόνο οι γενοκτονίες , οι εθνοκτονίες , τα στρατόπεδα θανάτου , τα βασανιστήρια , οι επιλεκτικές δολοφονίες, οι λιμοί που προκαλούνται εσκεμμένα , οι μαζικές επιμολύνσεις , οι εξευτελισμοί  ως μέθοδος καταστολής της ταυτότητας των θυμάτων. Έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας είναι επίσης αυτό που οι χρηματοπιστωτικές και οικονομικές εξουσίες , με την ενεργή ή σιωπηλή συνενοχή των κυβερνήσεων, εν ψυχρώ διέπραξαν εναντίον εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο , που απειλούνται να χάσουν ό,τι τους έχει απομείνει , το σπίτι και τις οικονομίες τους , αφού έχουν χάσει τη μοναδική και πολύ συχνά ισχνή πηγή εισοδήματος , δηλαδή τη δουλειά τους.
Είναι δεοντολογικό χρέος , ηθική προσταγή να πούμε "Όχι στην Ανεργία". Όπως και να καταγγείλουμε ότι την κατάσταση αυτή δεν τη γέννησαν οι εργαζόμενοι, ότι δεν πρέπει να είναι αυτοί που θα πληρώσουν την ανοησία και τα λάθη του συστήματος.
Λέγοντας "Όχι στην Ανεργία" ανακόπτουμε την αργή αλλά αμείλικτη γενοκτονία στην οποία το σύστημα καταδικάζει εκατομμύρια ανθρώπους. Ξέρουμε πως μπορούμε να βγούμε απ' αυτή την κρίση , ξέρουμε πως δεν ζητάμε το φεγγάρι. Και ξέρουμε πως έχουμε φωνή για να τη χρησιμοποιήσουμε . Μπροστά στην υπεροψία του συστήματος , επικαλούμαστε το δικαίωμά μας στην κριτική και στη διαμαρτυρία. Εκείνοι δεν τα ξέρουν όλα. Έπεσαν έξω. Μας εξαπάτησαν . Δεν δεχόμαστε να είμαστε τα θύματά τους .
Ζ.ΣΑΡΑΜΑΓΚΟΥ: ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ , σελ.195