Εύα Βλάμη : μια σημαντική πεζογράφος της μεταπολεμικής γενιάς (β' μέρος)

Το απόσπασμα που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ''Φιλολογική Πρωτοχρονιά'' του έτους 1963 και, όπως αναφέρεται στο τέλος της δημοσίευσης, είναι παρμένο από το ανέκδοτο (σ.σ.τότε) μυθιστόρημά της "Το Διπρόσωπο Φεγγάρι".
Αν και μικρό , αυτό το απόσπασμα δείχνει καθαρά το ύφος και τη γλώσσα της Βλάμη.

Ευας Βλάμη ΤΟ ΠΡΟΞΕΝΙΟ by eleftheria

Εύα Βλάμη : μια σημαντική πεζογράφος της μεταπολεμικής γενιάς (α' μέρος)

Η Εύα Βλάμη είναι μια ταλαντούχα πεζογράφος της μεταπολεμικής γενιάς – από τις λίγες μάλιστα γυναίκες στον ελληνικό χώρο την περίοδο εκείνη.
Η Κωστούλα Μητροπούλου την χαρακτηρίζει ως «ένα ρωμαλέο ταλέντο, μια αυθεντική φωνή, μια ξεχωριστή ευαισθησία». Η ανηψιά της Μαρία Ρηγοπούλου (κόρη της αδελφής της Καίτης Βλάμη-Ρηγοπούλου) προσθέτει πως ήταν «μια γυναίκα ξεχωριστή, αέρινη και ρομαντική» και πως η ψυχή της «ήταν μια απέραντη θάλασσα, στην οποία χώρεσαν τα πιο ευγενικά και ανώτερα συναισθήματα . Μια θάλασσα λατρείας για τον άντρα της Παναγή Λεκατσά, τον καταξιωμένο εθνολόγο, θρησκειολόγο, φιλόλογο και φιλόσοφο, και παράλληλα μια θάλασσα αγάπης για τη μουσική και τη λογοτεχνία». Φαίνεται πως ούτε ο Λίνος Πολίτης ούτε ο Μάριο Βίττι εκτίμησαν το ταλέντο της και δεν βρίσκουμε γι’αυτήν κάποια σημαντική αναφορά στα έργα τους τα σχετικά με την Νεοελληνική Λογοτεχνία. Ο Αλέξης Ζήρας , όμως , σύγχρονός μας κριτικός, αναφέρει:
α)ότι τα έργα της «κινούνται προς την ανανεωμένη πεζογραφική παράδοση του Ν. Καζαντζάκη, του Α. Αγγέλογλου, του Γ. Σφακιανάκη, του Ηλία Βενέζη, του Γ. Μαγκλή… οι οποίοι χρησιμοποίησαν στα έργα τους την επιστροφή στην κοινοτική κοινωνική ζωή και στα κλειστά της ήθη ως δίαυλο συλλογικής γνώσης και αυτογνωσίας»
β) ότι «σε όλα τα έργα της Βλάμη, ο μύθος και η μυθική μέθοδος έχουν κεντρική σημασία, και σε τούτο συνέβαλε οπωσδήποτε η επίδραση της εθνολογικής σκέψης του Λεκατσά», ενώ η ίδια αυτή «μυθική μέθοδός της φαίνεται πως έχει δεσμούς με τη δραματική αντίληψη των αρχαίων για την ανθρώπινη μοίρα, όπως και με τον τελετουργικό λόγο της κλασικής και της μεσαιωνικής δραματουργίας»,
γ) ότι ο τύπος της επικής αφήγησης με τις πολλές συγκρουσιακές καταστάσεις των δυο πρώτων βιβλίων της ενδιαφέρει τον σύγχρονο αναγνώστη γιατί στηρίζεται σε μια τεκμηρίωση ιστορικής προοπτικής , ενώ, από την άλλη , τα δυο νεότερα βιβλία της έχουν μεγάλες ομοιότητες «με τις πεποιθήσεις του άγγλου πεζογράφου D.H. Lawrence για την αρχέγονη πίστη και για το ότι η ανθρώπινη ζωή είναι μέρος ενός κύκλου φυσικών φαινομένων».
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος που ανέλαβε να παρουσιάσει το έργο της Βλάμη στη σειρά Η μεταπολεμική πεζογραφία των εκδόσεων Σόκολη, αφού διαπιστώνει την ώριμη πρώτη εμφάνισή της με ένα έργο που «δεν μοιάζει καθόλου με πρωτόλειο» , αλλά και την περιθωριακότητα της συγγραφικής της ύπαρξης , αφού διστάσει μπροστά στον χαρακτηρισμό της ως «ολιγογράφου», μιας και η δημιουργική της πρόθεση ήταν συνήθως φιλόδοξη, αφού επισημάνει την ανάγκη να συσχετιστεί κάποτε η ιδιωματική της γλώσσα , όπως εμφανίζεται στα δυο θαλασσινά βιβλία της , με τη γλώσσα των έργων του Καρκαβίτσα , του Κόντογλου και του Μπαστιά. Ο ίδιος θίγει και το ζήτημα της ‘‘γυναικείας γραφής’’. Αναφερόμενος στο Σκελετόβραχο γράφει ο Δασκαλόπουλος: «Ας μην ξεχνάμε πως είναι ίσως η μοναδική φορά στη λογοτεχνία μας που ένα τέτοιο μυθιστόρημα, με θέμα δηλαδή τυπικά ‘’ανδρικό’’, γράφεται με τόση επιτυχία από γυναίκα συγγραφέα». Ο Κ. Νίτσος φαίνεται να αποδίδει το χαρακτηριστικό αυτό στο συνολικό έργο της Βλάμη: «Ήταν πεζογράφος με αντρίκειο γράψιμο, που δεν τόχε κανένας της γενιάς της».
Τρία μόνο περιοδικά αφιέρωσαν , άπαξ, ένα μέρος της ύλης τους στο (λογοτεχνικό) έργο της Εύας Βλάμη. Πρώτη η ‘’Νέα Εστία’’( τ.1618, 1994) και δεύτερα τα '’Θέματα Λογοτεχνίας’’ (τ.28, Ιαν.-Απρ.2005), όπου και δημοσιεύεται για πρώτη φορά το ‘’Χρονολόγιο Εύας Βλάμη), το οποίο συνέταξε η Παντοφίλη Βαρβαρήγου (σ.σ.:και αναδημοσιεύουμε εδώ). Τρίτο , το περιοδικό Διαβάζω (τ.485 Μάιος 2008) (σ.σ.:που αποτελεί και την κύρια πηγή αυτής της ανάρτησης).
Ο Ν. Καζαντζάκης σε έναν γενικότερο σχολιασμό της καλής ελληνικής λογοτεχνίας , αφού αναφέρει τον Σικελιανό, τον Βάρναλη, τον Θεοτόκη, τον Μυριβήλη, τον Θεοτοκά, τον Πρεβελάκη, τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, τον Μαγκλή, κλείνει την απαρίθμησή του με την Εύα Βλάμη, την οποία ξεχωρίζει από τις γυναίκες πεζογράφους διότι «μεταχειρίζεται άνετα και καλοδουλεύει τη δημοτική» .
(από το άρθρο της Σταυρούλας Τσούπρου για την Εύα Βλάμη στο περιοδικό Διαβάζω τ.485)

ΕΥΑ ΒΛΑΜΗ- ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ by eleftheria