ΠΕΤΡΟΣ ΠΙΚΡΟΣ ένα αφιέρωμα (Α΄ μέρος)

Υπήρξε επιστήμονας, δημοσιογράφος, λογοτέχνης, κριτικός θεάτρου. Ήταν επαναστάτης με εξυπνάδα και καλλιέργεια όπως μαρτυρούν σύγχρονοί του. Ελάχιστα γνωστός σήμερα. Επανεκδίδονται τα διηγήματά του και μας δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουμε έναν παρεξηγημένο λογοτέχνη που αντλούσε τα θέματά του από το κοινωνικό περιθώριο πριν από ενενήντα περίπου χρόνια.

Εργο-βιογραφικό χρονολόγιο Πέτρου Πικρού (Γιάννη Γεναρόπουλου)
1895 : Γεννιέται στην Κωνσταντινούπολη
1901-1920:σπουδές στη Γενεύη, στο Παρίσι και στη Γερμανία σε Ιατρική,Φιλοσοφία και Βιοχημεία
1921-1922: Έρχεται στην Ελλάδα. Από θαυμασμό στο Ρώσο συγγραφέα Μαξίμ Γκόργκι αλλά και για να μην εκθέτει την οικογένειά του , γιατί ξέρει τους διωγμούς που γίνονται στη χώρα μας ενάντια στους αριστερούς, αρχίζει να υπογράφει τα κείμενά του με το φιλολογικό ψευδώνυμο "Πέτρος Πικρός" (Γκόρκι=πικρός) . Συνεργάζεται στο περιοδικό "Παιδική Χαρά"
1922: Προσλαμβάνεται ως γιατρός στον Ευαγγελισμό. Γίνεται μέλος της "Φοιτητικής Συντροφιάς" και παίρνει μέρος στο φοιτητικό κίνημα. Από τις εκδόσεις "Γιάνναρης" εκδίδεται το βιβλίο του "Χαμένα κορμιά" και από τις εκδόσεις "Αθηνά" οι "Ιστορίες της Φροσούλας".
1923: εργαζεται ως αρχισυντάκτης στην εφημερίδα "Ριζοσπάστης".
1924: Εκδίδεται το μυθιστόρημά του "Ο πιτσιρίκος και η παρέα του" εκδ."Α.Ράλλη".
1925: Συλλαμβάνεται από τη δικτατορία του Θ. Πάγκαλου και φυλακίζεται.Εκδίδεται το βιβλίο του "Σα θα γίνουμε άνθρωποι". Αποφυλακίζεται.
1927:Εκδίδεται το μυθιστόρημά του "Τουμπεκί".
1930:Εκδίδει στην Αθήνα μαζί με άλλους συνεργάτες, το μηνιαίο λογοτεχνικό και κοινωνιολογικό περιοδικό "Πρωτοπόροι".Συνεργάζεται και στο περιοδικό "Νέα Επιθεώρηση".
1931:εκδίδονται τα μυθιστορήματά του "Ασπασία, η εταίρα που κυβέρνησε την Ελλάδα" και το παιδικό "Πετάει πετάει ... ο άνθρωπος".
1932-1933:κυκλοφορούν τα : "Η αυγή του αστικού πολιτισμού", "Ο άνθρωπος που έχασε τον εαυτό του, "Από τον κόσμο που φεύγει στον κόσμο που έρχεται"(παιδικό), "Το ζώο που φτιάνει εργαλεία"(παιδικό).
1936:συνεργάζεται με το περιοδικό και την εγκυκλοπαίδεια "Ήλιος", εκδίδεται το βιβλίο του "Ο Λένιν" εκδ.Ακρόπολις.
1939: εκδίδεται το "Μίκυ Μάους και Καραγκιόζης" εκδ.Π. Δημητράκος.
1945: εκδίδει και διευθύνει το περιοδικό "Νέα Ζωή " και κυκλοφορεί το βιβλίο του "Στάλιν"εκδ.Π.Δημητράκος.
1955: "Η λαμπηδόνα του βυθού" εκδ.Σαλίβερος.
1956: πεθαίνει στην Αθήνα από καρκίνο.

Ο Νίκος Κατηφόρης έγραφε στην Αυγή το 1956 για τον Πέτρο Πικρό:

"Τον Πέτρο Πικρό, που πέθανε πριν λίγες μέρες, εμείς οι παλιότεροι φίλοι του τον γνωρίσαμε με το αστικό του όνομα: Γιάννη Γεναρόπουλο, και κατα συγκοπή Γενάρ ή Ζενάρ, συγκοπή που πρόδιδε και τον πρόσφατο, τότε(1921-1922), ερχομό του από το Παρίσι.Εκεί σπούδαζε ιατρική κι έπαιρνε επιπλέον τα πρώτα φτερουγίσματα στο επαναστατικό κίνημα της Νεολαίας.Το πρόσωπό του ακτινοβολούσε από ένα χαμόγελο, πότε φιλικό, πότε σαρκαστικό,είχε μάτια που έλαμπαν έξυπνα πίσω απ' τα γυαλιά του κι ήταν, γενικά, φυσιογνωμία καλλιεργημένη και πολιτισμένη. Εύθυμος και ομιλητικός, αλλά και διαβασμένος πιο πολύ απ' όλους μας, τότε, στον επιστημονικό σοσιαλισμό, έχοντας μια σημαντική διαφορά από μας στα χρόνια και με την αίγλη που του είχε δώσει η πείρα του γαλλικού κινήματος, βρέθηκε ο φυσικός αρχηγός μιας ομάδας από νεαρούς φοιτητές...
Στην πολιτική ασχολήθηκε μόνο υπό την έννοια του κοινωνικού αγωνιστή. Έτσι έζησε εντατικά τη ζωή των οργανώσεων, των συγκεντρώσεων, των εκλογικών αγώνων, αλλά και των διώξεων και των φυλακών. Οιδημόσιες αγορεύσεις του διακρίνονταν για την ευφράδεια, την τόλμη,το πνεύμα αλλά και την αφροντισιά του ύφους".
....
"Το πρώτο του βιβλίο, που έβγαλε μ' αυτό το όνομα (Πέτρος Πικρός), ήταν τα "Χαμένα Κορμιά", βιβλίο που δικαιολογημένα άφησε εποχή και συνεχίστηκε μ' ένα δεύτερο με τον τίτλο "Σα θα γίνουμε άνθρωποι". Το "Τουμπεκί" συμπλήρωσε την τριλογία. Τα βιβλία αυτά τον επέβαλαν σαν ένα ρεαλιστή συγγραφέα της πρώτης σειράς, που είχε επιπλέον το προσόν πως άνοιγε στη λογοτεχνία μας, με τον υπόκοσμο που είχαν για θέμα τους, καινούργιους ορίζοντες. Το ύφος τους, εξάλλου,ήταν ολότελα προσωπικό και η φόρμα τους επαναστατική. Υπήρχαν φυσικά και οι αντιρρήσεις, όπως συμβαίνει πάντα με τα βιβλία που έχουν κάτι καινούργιο να δώσουν...."

ΟΜπάμπης Κλάρας τον Αύγουστο του 1986 γράφει στο αφιέρωμά του στον Π.Πικρό:

"Το 1923 είχε κιόλας τυπώσει τα "Χαμένα Κορμιά". Ήταν το πρώτο του βιβλίο. Είχε κάνει εντύπωση το περιεχόμενό του, με τα κατακάθια του κόσμου που παρουσίαζε. Το 1925 ακολούθησε το "Σαν θα γίνουμε άνθρωποι". Ερχόταν ως μια κοινωνική αντιδιαστολή, που πήγαινε να χαράξει μια κοινωνική διέξοδο. Το 1930 τυπωνόταν το "Τουμπεκί". Ο τίτλος του προερχόταν απ' τους χασικλήδες του καιρού του. ΄Οταν κινδύνευαν να συλληφθούν από τα αστυνομικά όργανα, οι "τσιλιαδόροι"-φύλακες- άρχιζαν ένα σιγανό ψιθύρισμα , για να τους ειδοποιήσουν ν' αποφύγουν τη σύλληψη από τους "μπάτσους"- τα όργανα του διωγμού:
-Σσ, σσσ, σύρμα... Τουμπεκί και μην ανθεί...
Μέσα από τα τρία αυτά κοινωνικά μυθιστορήματα αναδύονταν οι δίχως συνείδηση παραστρατημένοι και χαμένοι της ζωής , που χαμοσέρνονταν στη φτώχεια και την αθλιότητα, ως θύματα της κοινωνίας. Τον είπαν γι' αυτό "συγγραφέα του λούμπεν προλεταριάτου''. Του έδωσαν το χαρακτηρισμό αυτό για να τον υποτιμήσουν. Λες και δεν είχε αντλήσει από τον ίδιο αυτόν κόσμο και ο Δημοσθένης Βουτυράς αρκετά από τα πρόσωπα της διηγηματογραφίας του. Ήθελαν , βλέπεις, καθαρόαιμο, από τότε, "προλεταριακό μυθιστόρημα", οι τοτινοί επικριτές του και μετέπειτα αρνητές του προλεταριάτου.

Αντιγράφει το Σαρκό και μιμείται τους Ρώσους, του ρίχτηκαν μερικοί άλλοι. Ωστόσο δεν μπόρεσαν να του αφαιρέσουν την αξία του πρωτοπόρου των Γραμμάτων, που έδινε ένα κοινωνικό "παρών" στη λογοτεχνία μας , με παραστατική ενάργεια και ψυχολογική διεισδυτικότητα."

Πηγή: "Επιθεώρηση παιδικής λογοτεχνίας" 1986 εκδ.Καστανιώτη